VVNH tegen invoer en handel niet-legaal hout

De doelstelling om hout als duurzame grondstof te borgen, hebben Koninklijke VVNH en haar 220 leden al vier decennia in een groot aantal initiatieven en samenwerking gestimuleerd en vormgegeven. Zo was de brancheorganisatie één van de eersten wereldwijd die (al in 1984) illegale houtkap op de agenda zette in een internationaal seminar over ontbossing. Toentertijd met openingswoord van niemand minder dan Prins Claus. Met overheid en ngo's tekende de brancheorganisatie voor de houthandel in 1993 het Convenant Tropisch Hout dat tot doel had om vanaf 2000 uitsluitend duurzaam geproduceerd hout te importeren. Een einde aan de handel in illegaal gekapt hout en stimulering van duurzaam bosbeheer maakt bij de VVNH tot op de dag vast onderdeel uit van de communicatie rond bos- en houtgebruik.   

1. Eigen beleid en VVNH-gedragscode (per 31 december 2003): Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw heeft VVNH eigen beleid op gebied van legaliteit en duurzaamheid. Eind 2003 tekenen alle leden de VVNH-gedragscode met daarin de gedragsregel uitsluitend hout op de Nederlandse markt te brengen dat voldoet aan de geldende wet- en regelgeving (zowel nationaal als internationaal). Aan de gedragscode is een sanctiebeleid gekoppeld.
    
2. Legaliteitsverklaring leveranciers: In 2003 bestaat nog geen Europese of internationale legaliteitsregelgeving. VVNH stelt daarom als eerste stap zelf een legaliteitsverklaring op die door haar leden wereldwijd wordt verzonden aan alle leveranciers. Met ingang van 1 januari 2004 verklaren leveranciers door ondertekening borg te staan voor de legale herkomst van door hen geleverde partijen hout. Met niet-tekenende leveranciers wordt in discussie gegaan, dan wel afscheid genomen.
    
3. Toolbox 'Legal verification and timber tracking': Ter ondersteuning van de leden ontwikkelt VVNH de Toolbox 'Legal verification and timber tracking'. Dit is een handleiding hoe verantwoord hout in te kopen (legaal en van duurzame herkomst).
    
4. Handleiding Exportdocumentatie - Herkomst Bekend: Een speciaal opgestelde handleiding Exportdocumentatie - Herkomst Bekend helpt leden vanaf 2009 helderheid te krijgen in de benodigde documenten voor herkomstbepaling van geïmporteerd hout. In de leidraad is een overzicht opgenomen van exportdocumenten uit twintig producentenlanden.
    
5. Ontwikkeling transparante traceringssysteem en flankerend beleid: In navolging op bovengenoemde activiteiten verzwaart VVNH de bewijsvoering: de legaliteitsverklaring moet worden vergezeld van ondertekende, vastgelegde en gewaarmerkte documenten van alle stappen van de handelsketen (van bos tot Nederlandse grens); zoals vracht- en laadbrieven, concessievergunningen etc..
    
6. Projecten gericht op legaliteit in producentenlanden: De specifieke omstandigheden in tropische landen verhinderen de realisering van een universeel duurzaamheids- en legaliteitssysteem. Vooraanstaande advies- en onderzoeksorganisaties worden gevraagd voorstellen te doen voor effectief maatwerk. Daarbij is er in aanvang speciale aandacht voor Nederlands belangrijke handelspartners. Met Indonesië worden onderstaande VVNH-projecten gestart:
   -  Pilotproject Handelsketencontrolesysteem en legaliteit Indonesië (per februari 2004);
   -  Legaliteitsonderzoek van aan Nederland leverende Indonesische houtverwerkende industrie (per mei 2004);
   -  Project 'Legality Verification in Indonesian Mills Supplying the Dutch Market': onderzoek, verificatie en rapportage van de activiteiten van de Indonesische leveranciers op legaliteit;
   -  Rapport 'Toolbox for legal verification and timber tracking' dat AIDEnvironment in opdracht van VVNH opstelt. De toolbox beschrijft zeven methoden voor de verificatie van de legaliteit en toetsing van de chain-of-custody van het houtaanbod;
   -  Het NL-UK Indonesië project 2004: gericht op het inzichtelijk maken van de Indonesische factoren en achtergronden van (il)legaliteit en duurzaamheid en kennisvergroting en begrip bij de Indonesische partners van specifieke door VVNH-leden gemaakte afwegingen en keuzes. Het project wordt uitgevoerd samen met Timber Trade Federation (TTF);
   - Het 'Timber Trade Action Plan for Good Governance in Tropical Forestry' (2005-2010): samenwerking van VVNH, Engelse, Belgische, Franse, UCBD- en FEBO-collega's en het ministerie van LNV tegen illegale kap in de landen Indonesië, Maleisië, Kameroen en Gabon.
    
7. Keurhout ontwikkelt 'Verificatieprotocol voor aantoonbaar legaal hout': In 2004 is er nog geen overheidsorgaan dat de richtlijnen van keurmerken voor duurzaam geproduceerd hout op inhoud en betrouwbaarheid beoordeelt. Ook is er nog geen Europese Houtverordening. Het College van Deskundigen van Keurhout heeft in 1997 reeds een officieel protocol opgesteld voor 'duurzaam bosbeheer en handelsketencertificering'. In aanvulling daarop wordt in opdracht van VVNH in 2004 ook een verificatieprotocol opgesteld voor aantoonbaar legaal hout. Eind 2007 richt de Nederlandse overheid in het kader van haar duurzaam inkoopbeleid de TPAC-commissie op (Timber Procurement Assessment Committee). Deze Toetsingscommissie Inkoop Hout (TPAC) toetst houtcertificatiesystemen aan de Nederlandse Inkoopcriteria en brengt hierover advies uit aan het ministerie (van Infrastructuur en Waterstaat). De taken van Keurhout op het gebied van duurzaam geproduceerd hout worden daarmee overgenomen door TPAC. Op 3 maart 2013 wordt ook de EUTR ingevoerd en fungeert het legaliteitsprotocol van Keurhout als ondersteuning bij de uitvoering van due-diligence-onderzoek door leden VVNH en Keurhout.